Huduma za Afya

SEKTA YA AFYA

1. UTANGULIZI

• Mkoa wa Morogoro unakadiriwa kuwa na jumla ya wakazi wapatao milioni 2.5, kaya 522,909 (sensa 2012)  na eneo lenye ukubwa wa  Kilometa za mraba 73,039.   Kiutawala mkoa umegawanyika katika halmashauri 9 ambazo ni Morogoro MC, Morogoro DC, Mvomero, Kilosa, Kilombero, Ulanga, Gairo, Ifakara na Malinyi. Mkoa hutoa huduma za Tiba na Kinga.
•  
• 2. HUDUMA ZA TIBA 
•   Huduma za tiba ziliendelea kutolewa katika hospitali ya rufaa ya mkoa, mashirika ya umma, dini na binafsi na   katika vituo vya afya na zahanati.

2.1 Vituo vya kutolea huduma za afya

• Mkoa una vituo vya kutolea huduma vinavyofanya kazi vipatavyo 419 kama ifuatavyo;- Zahanati 354  Vituo vya Afya 52  na Hospitali 13                     ( kama inavyooneshwa katika Jedwali Na.1). Huduma  zinazotolewa   katika vituo ni huduma za wagonjwa wa nje , upasuaji, vipimo (x-ray, ultrasound na maabara).
•  Jedwali namba 1. Idadi ya vituo vya kutolea huduma za tiba kwa umiliki 

2.2. Vyumba vya Upasuaji kwenye Vituo vya Afya (Theatre)

Jumla ya Vituo vya Afya 18 (35%) vina vyumba vya upasuaji vilivyoanza kutoa huduma. Vituo 2Mangula na Mngeta  vipo tayari ujenzi umefikia hatua za mwisho, vituo 9 ambavyo ni Mtimbira na Ngoheranga (Malinyi DC), Kibati (Mvomero DC), Mkuyuni na Dutumi (Morogoro DC) Kidodi na Mikumi (Kilosa DC) Gairo (Gairo DC) na Lupiro (Ulanga DC) vimeshapokea fedha TSH 3,2 Bilioni kwa ajili ya ukarabati na ujenzi wa miundombinu ya kutolea huduma za dharuara hususani huduma za uzazi pia vituo hivi vimetengewa TSH 220 milioni kila kimoja kwaajili ya kununulia vifaa tiba kutuk bori kuu ya madawa MSD.

Mara vitakapo kamilika Mkoa utakuwa na vituo vya afya 25 ambayo vitakuwa vinauwezo wa kutoa huduma za dharura hii ikiwa nisawa  sawa na asilimia 48 ya vituo vyote vya afya vya Mkoa. Lengo ni kufikia asilimia 70 ya vituo vyote vya afya vitakavyokuwepo viwe na uwezo wa kutoa huduma za upasuaji ifikapo Decemba mwaka 2018.

Jedwali namba 2 na 3 yanaonesha Idadi  ya Vyumba vya Upasuaji (Theatre)  katika Hospitali na Vituo vya Afya hadi Desemba, 2017

 Jedwali Na.2: Vyumba vya Upasuaji (Theatre) katika Hospitali hadi Desemba, 2017

Jedwali Na.3: Vyumba vya Upasuaji (Theatre) katika Vituo vya afya hadi Desemba, 2017

2.3. Huduma za afya ya uzazi na mtoto:

• Mkoa wa Morogoro una jumla ya vituo 336 vinavyotoa huduma za Afya ya mama na mtoto
• Huduma zitolewazo ni pamoja na:
• Huduma za kujifungua
• Uzazi wa Mpango
• Huduma za  Wajawazito
• Huduma baada ya Mama kujifungua
• Huduma kwa watoto chini ya miaka mitano mfano huduma za Chanjo, Kupima uzito na ushauri wa lishe.
• Uchunguzi wa Saratani ya Mlango wa kizazi
•  Huduma za Afya ya Uzazi kwa vijana
• Huduma ya kuzuia maambukizi ya virusi vya UKIMWI kutoka kwa mama kwenda kwa mtoto
• Kati ya vituo 336, vituo 290 vinatoa huduma ya kujifungua na vituo 18 vinatoa huduma ya upasuaji. Kama inavyooneshwa katika Jedwali na.2 na 3.
• Mkoa unaendelea na juhudi kubwa katika kupunguza vifo vya akina mama vitokanavyo na uzazi na vifo vya watoto chini ya miaka mitano. Kwa mwaka 2016 mkoa ulikuwa na vifo 85 hii ikiwa ni sawa na vifo 125 katika vizazi hai 100,000 kiwango hiki ni chini ya wastani wa taifa ambayo ni 432/100,000 (NBS 2012). Kwa mwaka 2017 mkoa ulikuwa na vifo 78 hii sawa na vifo 106.5 katika vizazi hai 100,000.
• 2.3.1 Majengo ya Kusubiria akinamama Wajawazito kabla ya kujifungua (Martenity Waiting Homes).

Mkakati wa kuwepo vyumba vya kusubiria wajawazito una lengo la kuhakikisha kuwa wajawazito wanafika mapema katika vituo vya tiba wakati wa kujifungua kwa kuwepo na mahali pa kupumzikia wakati wa kusubiri kujifungua. Hivi sasa yapo maeneo 8 ya aina hiyo na mengine 2 yakiwa tayari yamekwishaanza ujenzi ambayo ni maternity home ya Duthumi H/C inayojengwa kwa ufadhili wa LIONS CLUB na  ya Mwaya H/C inafadhiliwa na wafadhili kutoka Uholanzi  kama inavyoneshwa kwenye jedwari namba 4. Lengo ni kuwa na angalau vituo 25 ambavyo ni asilimia 48 yawe na huduma hii.

Jedwali Na. 4: Idadi ya majengo ya Kusubiria kinamama Wajawazito kabla ya kujifungua (Martenity Waiting Homes)

2.4: Vitanda vya wagonjwa

Vituo vya kutolea huduma za afya katika mkoa hadikufikia mwezi Decemba 2017  vilikuwa na jumla ya vitanda 2941 vya kulaza wagonjwa. Kama inavyooneshwakatika  jedwali namba 5.

Jedwali Na. 5  Mchanganuo wa  vitanda vya kulaza wagonjwa katika vituo vya afya na Hospitali  

•  
• Chanzo:  Taarifa za Afya ya uzazi na mtoto za Halmashauri
• Maelezo: Idadi ya vitanda katika Mkoa bado haitoshelezi ukilinganisha na mahitaji.  Hii inatokana  na baadhi ya halmshauri kutokuwa na Hospitali

2.5 Magari ya kubeba wagonjwa (Ambulances)

Mkoa una jumla ya magari 35 ya kubeba wagonjwa kati ya 68 yanayohitajika sawa na asilimia 51hivyo kunaupungufu mkubwa katika eneo hili kwa asilimia 49. Jedwari na 6 linaonyesha Mchanganuo kwa halmashauri na umiliki.

Jedwali Na.6: Idadi ya Magari ya Kubeba Wagonjwa (Ambulances) hadi Desemba, 2017

N:B Wilaya zingine ambazo zina magari ya ambulance mabovu yasiyofanya kazi ni pamoja na Ifakara mji , Malinyi na Ulanga

2.6: Hali ya upatikanaji wa dawa  katika mkoa 

Mkoa umeendelea kusimamia upatikanaji na utumiaji wa dawa hii ni pamoja na uagizaji wa dawa kutoka MSD na nje ya MSD.

Upatikanaji wa dawa katika vituo vya kutolea huduma kwa robo ya kwanza (October  - December  2017) wastani wa upatikanaji wa dawa muhimu katika vituo vya kutolea huduma ulikuwa asilimia 91.

Dawa zenye Jumla ya Tshs 933,532,476/= zilipokelewa katika vituo vya kutolea huduma, ambapo asilimia 63 sawa na Tshs 588,452,793/= zilinunuliwa kutoka MSD na 37 sawa na Tshs 345,079,683/= zilinunuliwa kutoka kwa mzabuni teule.

Usimamizi shirikishi ambao ulilenga eneo la dawa ulifanyika katika halmashauri zote tisa za Mkoa wa Morogoro

Jedwari na 7 linaonesha upatikanaji wa Dawa kwa kila halmashauri.

Jedwali na 7 : Hali ya uwepo wa dawa katika mkoa

Chanzo: DHIS 2

2.7 Uchangiaji huduma  

Mkoa unatekeleza sera ya afya ya mwaka 2007 ya uchangiaji huduma za afya kupitia mfuko wa bima ya afya ya taifa (NHIF), mfuko wa afya ya jamii (CHF) na mifuko mingine ya jamii.

• Hali ya uchangiaji wa Mfuko wa Afya ya Jamii (CHF)

Katika kipindi cha mwezi Januari mwaka 2016 kaya hai za CHF zilikuwa ni 12,196 sawa na asilimia 2.4 ya kaya 508,201. CHF iliyoboreshwa ilianza kutekelezwa mwezi Februari mwaka 2016 na kuwezesha Jumla ya kaya 107,960 zikiwa na wanufaika/wategemezi 519,220 kuandikishwa katika mpango wa CHF katika kipindi cha mwezi Februari 2016 hadi Juni 2018. Idadi hii ni sawa na asilimia 21.2 ya Kaya 508,201 za Mkoa wa Morogoro.

Hadi kufikia Juni 2018, jumla ya Kaya hai za CHF ni 58,640 zenye wanufaika 263,355 sawa na asilimia 13.2.

Mchanganuo wa Idadi ya Kaya Hai kutoka katika Kila Halmashauri ni huu ufuatao:-

Kuanzia mwezi Agosti 2018, Jumla ya Kaya 277 zimehamasishwa na kuchangia katika CHF iliyoboreshwa ya Kitaifa kwa gharama ya shilingi 30,000. Kampeni maalum imeandaliwa kwa ajili ya kuhamasisha jamii kufahamu

2.8: HUDUMA ZA USTAWI WA JAMII 

Sheria ya mtoto Na.21 ya mwaka 2009 kifungu cha 94(1) inatamka kwamba serikali ina wajibu wa kulinda na kutunza ustawi wa mtoto ndani ya eneo lake. Na kifungu cha 16 inahimiza mtoto kupata ulinzi na usalama katika eneo lake. Hata hivyo bado kuna ongezeko la watoto wanaoishi katika mazingira hatarishi kutokana na wazazi wao kufariki na kupelekea watoto hao kujilea wenyewe na kukosa huduma za kijamii (Angalia Jedwali Na 8A hapo chini).

Jedwali Na.8A .Idadi ya Watoto wanaoishi katika mazingira hatarishi 2017

Jedwali namba 8B. Idadi ya wazee na huduma walizopata kwa mwaka 2017

Mkoa umeendelea kufanya juhudi ya kuwatambua wazee wote waliopo ndani ya Mkoa ambao ni kama inavyoonekana hapo chini Jedwali Na.8C                   Jedwali Na.8C Idadi ya wazee waliotambuliwa kwa mwaka 2017

2.10. Watu wenye ulemavu

Mkoa unafanya juhudi kubwa katika kutekeleza sheria ya watu wenye ulemavu Na.9 ya mwaka 2010 kwa kupitia maafisa ustawi wa jamii ambapo hutoa ushauri wa kitaalamu kwa vyama vya watu wenye ulemavu (SHIVYAWATA).Mbali na changamoto zilizopo bado ni jukumu  la mkoa kuweka kwenye bajeti shughuli za watu wenye ulemavu kama inavyoelekezwa kwenye sheria ili kuweza kuwatambua na kuhuisha takwimu.Kwahiyo kwa takwimu za mwaka 2016,Mkoa una Jumla ya watu wenye ulemavu wa macho 653,viziwi/bubu 1391,akili 1766,ngozi 964 na ulemavu wa viungo 1496.Bado zoezi la kuwatambua linaendelea kwa kila Halmashauri.