Mkoa wa Morogoro umejaliwa kuwa na mito na mabwawa yenye samaki wengi. Sehemu kubwa ya uvuvi hufanyika kutokea kwenye kambi za wavuvi kandokando ya mto Kilombero. Kuna aina zaidi ya 52 ambapo zaidi ya 90% ya samaki wote wanapatikana kutokea mto Kilombero. Uvuvi mwingine kwa kiwango kidogo hufanyika katika mabwawa ya asili, ya kuchimbwa na mito imwagayo maji yake katika bonde la mto Rufiji. Kutokana na vyanzo hivyo vyote, kila mwaka mkoa unakadiriwa kuzalisha samaki zaidi ya tani 350.
Ufugaji wa samaki
Mkoa kwa kushirikiana na Halmashauri umeendelea kutoa elimu na kuhamasisha wananchi kufuga samaki katika mabwawa ya kuchimbwa ili kuongeza upatikanaji wa samaki Mkoani na pia kupunguza utegemezi katika vyanzo vya asili. Kutokana na uhamasishaji huo mkoa una jumla ya mabwawa ya kuchimbwa 674. Mchanganuo wa mabwawa ya samaki kwa kila Halmashauri ni kama inavyoonyesha katika jedwali Na. 1 hapo chini.
Jedwali Na. 1: Mabwawa ya samaki katika Halmashauri
Na.
HALMASHAURI
IDADI
1.
Ifakara Mji
37
2.
Kilombero
97
3.
Kilosa
52
4.
Malinyi
56
5.
Morogoro MC
75
6.
Morogoro DC
206
7.
Mvomero
96
8.
Ulanga
55
9.
Gairo
-
JUMLA
674
Chanzo: Taarifa kutoka Halmashauri
Uzalishaji wa samaki
Katika kuongeza uzalishaji wa samaki Mkoani, elimu ya ufugaji wa samaki imekuwa ikitolewa kwa wananchi na udhibiti wa uvuvi haramu kwenye vyanzo vya asili umekuwa ukifanyika kwa kutumia doria, elimu na vikundi vya ulinzi wa rasilimali ya uvuvi (BMUs). Hivyo kutokana na vyanzo vilivyopo Mkoani uzalishaji umeongezeka kutoka tani 282.4 zenye thamani ya shilingi 1,568,543,045.5 mwaka 2016/2017 hadi kufikia tani 475.9 zenye thamani ya shilingi 2,528,230,683.76 mwaka 2017/2018. Mchanganuo wa uzalishaji kwa kila Halmashauri kwa kipindi cha miaka 2 ni kama inavyoonyesha katika jedwali Na. 2 hapo chini.
Jedwali Na. 2: Mavuno ya samaki kwa msimu wa mwaka 2017/2018 ikilinganishwa na mwaka 2016/2017 katika Halmashauri
Na.
HALMASHAURI
2016/2017
2017/2018
UZITO (tani)
THAMANI (Tsh)
UZITO (tani)
THAMANI (Tsh)
1.
Kilombero
187.8
1,039,985,692.25
158.9
684,501,589.26
2.
Kilosa
1.7
9,801,500
6.75
35,025,000
3.
Morogoro MC
5.3
41,814,000
2.63
9,758,500
4.
Ulanga DC
25.1
101,980,200
25.98
93,373,820
5.
Mvomero
6.1
33,715,000
4.156
25,863,000
6.
Morogoro DC
2.5
10,000,000
3.25
14,878,000
7.
Ifakara Mji
50.4
310,546,653.25
59.67
356,477,774.5
8.
Malinyi
3.5
20,700,000
214.6
1,308,353,000
9.
Gairo
-
-
-
-
JUMLA
282.4
1,568,543,045.5
475.936
2,528,230,683.76
Chanzo: Taarifa kutoka Halmashauri
3.3: Changamoto katika sekta ya Uvuvi.
Kuna changamoto nyingi ambazo zinajitokeza katika suala zima la sekta ya uvuvi. Miongoni mwa changamoto hizo ni kama ifuatavyo:
Matumizi ya zana au njia haramu za uvuvi; makokoro,nyavu zenye macho madogo na matumizi ya sumu vinatishia ustawi wa samaki.
Uharibifu wa mazingira katika bonde la Kilombero na mabwawa ya asili unaofanywa na wafugaji waliovamia maeneo hayo pia unahatarisha ustawi wa samaki.
Uhaba wa maji ya kutosha hususani wakati wa kiangazi husababisha mabwawa mengi kuwa ya msimu.
Mabadiliko ya tabia nchi yamesababisha kuongezeka kwa ukame kiasi kwamba mito mingi ya asili imekauka na kusababisha kutoweka kwa samaki katika baadhi ya mito na mabwawa.
Upungufu wa wataalamu wa uvuvi, fedha na vitendea kazi unapunguza ufanisi wa usimamizi wa rasilimali hii muhimu.
3.4 Ufumbuzi wa changamoto
Kutoa elimu za mara kwa mara kwa wavuvi na wafugaji wa samaki ili watambue umuhimu wa kuwepo kwa rasilimali ya samaki kwa kizazi cha sasa na kijacho.
Kuendelea kuhamasisha jamii kuchimba mabwawa ya kufugia samaki na hatimaye kupunguza utegemezi katika mito.
Kuendesha doria mara kwa mara hasa katika maeneo yenye uharibifu mkubwa wa mazingira ili kuhakikisha sheria na kanuni zinafuatwa.
Kuongeza kasi ya usambazaji wa maji mijini na vijijini.
Sekta ya Uvuvi itengewe kiasi cha fedha cha kutosha na kuendelea kuajiri wataalamu wa uvuvi ili elimu ya kutosha kuhusu rasilimali hii ya samaki itolewe.
